De Bachelor-Masterstructuur op de schop

In 1999 werd door een groot aantal Europese ministers de zogenaamde Bologna-verklaring ondertekend (The European Higher Education Area, 1999). Hiermee verplichtten zij zich om in hun landen de Bachelor-Masterstructuur (BaMa) in te voeren. Hun belangrijkste doelstellingen waren: bevorderen van verenigbaarheid en vergelijkbaarheid van systemen van hoger onderwijs in Europa, versterken van de internationale concurrentiekracht van het Europese hoger onderwijs en vergroten van de ‘employability’ van de Europese burgers. Met de invoering van de BaMa werden er in principe drie niveaus onderscheiden in het hoger onderwijs, namelijk het bachelorniveau (minimaal drie jaar), het masterniveau (één of twee jaar) en het PhD (doctoraats)niveau. Hoewel er geen aanwijzingen zijn dat er in Nederland veel voorbereidend werk was verricht om de BaMa in te voeren, waren de meeste opleidingen in het wo al volgens die structuur vormgegeven op het moment dat de wet door de Staten Generaal werd geaccordeerd (2002). Na Letland was Nederland het tweede land dat de BaMa had ingevoerd. Heel opmerkelijk, vooral als we bedenken hoe lang meestal over wettelijke veranderingen in het hoger onderwijs wordt gedaan. Denk bijvoorbeeld aan de verkorting van de studieduur in het wo van zes of meer jaar naar vier jaar (idee gelanceerd door Posthumus in 1968, invoering tweefasenstructuur in 1982). Is het oude gezegde ‘Haastige spoed is zelden goed’ hierop van toepassing of is er sprake van een bijzondere veranderingsbereidheid in het hoger onderwijs geweest?